بیست و دومین سالگرد نسل‌کشی خوجالی

روز 26 فوریه 2014 (6 اسفند 1392) بیست و دومین سالگرد اشغال شهر خوجالی و قتل‌عام اهالی بی‌دفاع آن توسط دسته‌های مسلح ارمنی می‌باشد.

دقیقاً 26 سال از آغاز مناقشه قره‌باغ کوهستانی آذربایجان-ارمنستان که به عنوان یکی از فجیع‌ترین مناقشات قرن بیستم در تاریخ ثبت گردیده است، می‌گذرد. دهشتناک‌ترین روز مناقشه ارمنستان-آذربایجان که از سال 1988 تاکنون ادامه دارد نیز روز نسل‌کشی خوجالی است که در بامداد 26 فوریه 1992 (7 اسفند 1370) رخ داده است. این قتل‌عام یکی از خونین‌ترین فجایع تاریخ بشریت به شمار می‌آید.

در بامداد روز 26 فوریه 1992 (7 اسفند 1370)، دسته‌های مسلح ارمنی با کمک نیروهای نظامی و تجهیزات زرهی هنگ 366 موتوری که در دوره شوروی در شهر خانکندی (استپاناکرت) مستقر شده بود، شهر خوجالی آذربایجان را اشغال نموده و ساکنین بی‌دفاع شهر را مجازات نمودند.

پیش از حمله، از عصر روز 25 فوریه شهر در معرض آتش شدید توپخانه و تجهیزات زرهی سنگین قرار گرفته بود. در نتیجه آتش‌سوزی‌هایی در شهر رخ داده بود و در بامداد روز 26 فوریه شهر تماماً به آتش کشیده شد. تحت چنین وضعیتی، نزدیک به 2500 نفر از اهالی شهر که در محاصره ارامنه قرار گرفته بودند، با امید رسیدن به مرکز استان آغدام که در آن نزدیکی قرار داشت و ساکنین آن آذربایجانی بودند، مجبور به ترک شهر شدند. لیکن این هدف محقق نگردید. دسته‌های مسلح ارمنی و نیروهای هنگ موتوری که شهر را با خاک یکسان کرده بودند، ساکنین بی‌دفاع شهر را مجازات نمودند.

در نتیجه این کشتار 613 نفر به قتل رسیدند که در میان آنان:

63 نفر کودک؛

106 نفر زن؛

و 70 نفر سالخورده بودند.

در حین اشغال، در یک شب 53 نفر با بی‌رحمی خاصی به قتل رسیده‌اند. سرهای آنان بریده شده، چشمانشان از حدقه خارج شده، پوستشان کنده شده و بر سرنیزه زده شده‌اند.

8 خانواده به طور کامل نابود شده‌اند.

25 کودک هر دو نفر والدین خود را از دست داده‌اند.

130 کودک یکی از والدین خود را از دست داده‌اند.

487 نفر زخمی شده‌اند که از این تعداد 76 نفر کودک هستند.

1275 نفر به اسارت گرفته شده‌اند.

150 نفر مفقودالاثر شده‌اند.

این ارقام نشان‌دهنده وحشتناک‌ترین و خونبارترین فاجعه مناقشه قره‌باغ کوهستانی آذربایجان-ارمنستان است که براساس تحقق ادعای الحاق ولایت خودمختار قره‌باغ کوهستانی به ارمنستان به وقوع پیوسته است. این ولایت جزئی از جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی بوده است و مناقشه مذکور در نتیجه حمایت جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی و سهل‌انگاری رهبران اتحاد جماهیر شوروی در رابطه با تحقق ادعای مذکور در سال 1988 آغاز گردیده است.

22 سال پیش، خوجالی که بخشی از خاک آذربایجان کهن است، با خاک یکسان شد. در نتیجه گورپشته‌های باستانی، سنگ قبرهای تاریخی، آثار تاریخی متعلق به عصر آهن و برنز، یک شهر، یک شهرستان، 8 روستا، 2495 منزل مسكوني، 31 بنای صنعتی، 15 بنای کشاورزی، 20 مدرسه، 14 مرکز بهداشتی، 56 مرکز فرهنگی، 5 بنای مخابراتی و غیره ویران گردید. لذا با بهای معادل تاریخ 1/4/1992، به بناهای دولتی و شخصی رقمی معادل 5 میلیارد روبل خسارت وارد شد.

مجلس ملی آذربایجان (پارلمان) روز 26 فوریه هر سال را «روز نسل‌کشی خوجالی» اعلام نموده است. همه سال در ساعت 17 روز 26 فوریه، ملت آذربایجان یاد و خاطره قربانیان نسل‌کشی خوجالی را گرامی می‌دارند.

ساکنین خوجالی که از خانه و کاشانه خود آواره شده و در 48 استان آذربایجان پخش شده‌اند، با امید حل عادلانه مناقشه قره‌باغ کوهستانی، دفع تجاوز ارمنستان برعلیه آذربایجان و تامین تمامیت ارضی کشور زندگی می‌کنند.

این فاجعه از سوی برخی سازمان‌های بین‌المللی و مجالس کشورها به عنوان نسل‌کشی برسمیت شناخته شده است.

در نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی که در سال 2007 در اسلام‌آباد برگزار گردید، فاجعه خوجالی جایگاه سیاسی یافت.

در هفتمین اجلاس اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی که در شهر پالم‌بانگ اندونزی برگزار گردید، در بند افزوده شده به قطعنامه‌اي كه همه ساله به شكل سنتي با عنوان «تجاوز جمهوری ارمنستان به جمهوری آذربایجان» صادر مي‌گردد، مجالس کشورهای عضو اتحادیه مجالس سازمان همکاری‌های اسلامی از سال 2012 (بیستمین سالگرد فاجعه خوجالی) به برسمیت شناختن قتل‌عام ساکنین بی‌دفاع آذربایجان توسط نیروهای مسلح ارمنستان در روز 26 فوریه 1992 که دارای ماهیت نسل‌کشی است، فراخوانده شده و مجازات عاملین کشتار خوجالی مطالبه شده است.

در چهلمین نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی که در روزهای 9-11 دسامبر 2013 در شهر کوناکری پایتخت کشور گینه برگزار گردید، سندی در رابطه با برسمیت شناخته شدن کشتار خوجالی به عنوان نسل‌کشی به تصویب رسید.

علاوه بر این، مجالس کشورهای پاکستان (فوریه 2012)، مکزیک (فوریه 2012)، چک (فوریه 2013)، کلمبیا (آوریل 2012)، بوسنی و هرزگوین (فوریه 2013)، پرو (ژوئن 2013) و هندوراس (ژانویه 2014) فاجعه خوجالی را به عنوان نسل‌کشی و جنایت برعلیه آذربایجان برسمیت شناخته‌اند. همچنین در نهادهای قانونگذاری ایالات ماساچوست، نیوجرسی، جورجیا، ویرجینیای غربی، پنسیلوانیا، میسی‌سیپی، مین، تگزاس، آرکانزاس، اوکلاهاما، نیومکزیکو، تنسی، کنتیکت و فلوریدای ایالات متحده آمریکا قطعنامه‌هایی در رابطه با فاجعه خوجالی صادر شده است.

در روز 8 می 2008 (19 اردیبهشت 1387) کمپین «عدالت برای خوجالی، آزادی برای قره‌باغ» از سوی خانم لیلا علی‌اوا هماهنگ‌کننده ارشد مجمع جوانان سازمان کنفرانس اسلامی آغاز گردید. در چارچوب این کمپین، اقداماتی در راستای اعطای جایگاه سیاسی-حقوقی بین‌المللی به فاجعه خوجالی و برسمیت شناخته شدن آن به عنوان نسل‌کشی برعلیه آذربایجانی‌ها، همچنین افزایش سطح آگاهی جامعه جهانی در رابطه با این نسل‌کشی صورت می‌پذیرد. در چارچوب اين کمپین وب‌سایت اینترنتی به نشاني www.justiceforkhojaly.org ايجاد گرديده و در وب‌سايت مذكور طوماری با عنوان «برسمیت شناخته شدن نسل‌کشی خوجالی به عنوان جنایت برعلیه بشریت و مبارزه برعلیه بی‌عدالتی در جهان» خطاب به سران جهان درج شده است. هم‌اكنون 144772 نفر با امضاي طومار مذكور اعتراض خود را نسبت به جنایات انجام‌شده بر روی انسانهای بی‌گناهی که در خوجالی کشته شده، مورد تجاوز قرار گرفته، به اسارت گرفته شده و مفقودالاثر شده‌اند، نشان داده‌اند.